Kwark met 0% vet. Suikervrije karamel-zeezout stroop. Plakjes kipfilet. Zelfs simpele 20+ kaas. Deze alledaagse producten die goed passen binnen een gezonde eet- en leefstijl hebben allemaal één ding gemeen: ze bevatten een of meerdere E-nummers.
Er zijn veel verschillende opvattingen en misvattingen over deze mysterieuze ingrediënten in onze voeding. Sommigen zeggen dat ze schadelijk zijn voor onze gezondheid. Anderen zeggen dat E-nummers volkomen veilig zijn en geen kwaad kunnen.
Maar hoe steekt de vork nou precies in de steel?
In dit blog lees je wat E-nummers zijn, waarvan ze worden gemaakt, welke voor-en nadelen eraan kleven en wat voor effect ze hebben op ons voedingspatroon.
Wat zijn E-nummers?
E-nummers zijn simpel gezegd goedgekeurde hulpstoffen om bepaalde eigenschappen van voedsel te verbeteren of creëren. Deze hulpstoffen krijgen allemaal een eigen unieke code die begint met een E en eindigt met een nummer.
Een aantal voorbeelden van veelgebruikte soorten hulpstoffen zijn:
- Kleurstoffen (E-100 – E-181). Geeft een product een bepaalde kleur of versterkt de bestaande kleur.
- Conserveringsmiddelen (E-200 – E-290). Verlengt de houdbaarheidsdatum van producten.
- Antioxidanten (E-300 – E-321). Voorkomt dat producten verkleuren door blootstelling aan zuurstof. Net zoals een gesneden appel na verloop van tijd bruin kleurt.
- Smaakversterkers (E-620 – E-650). Worden gebruikt om voedsel lekkerder te laten smaken of om bestaande smaken te versterken.
- Zoetstoffen (E-420, E-421 en E-950 – E-968). Worden veel gebruikt in lightproducten als (gedeeltelijke) vervanger van suiker.
- Zetmeel (E-1400 – E-1450). Dient als verdikkingsmiddel, emulgator, bindmiddel of stabilisator.
Dankzij deze hulpstoffen heeft kaas een herkenbare gelige kleur, bevatten borrelnootjes in verhouding minder zout en zal je honing-mosterddressing niet schiften. Erg handig allemaal, maar waar komen deze hulpstoffen dan vandaan?
E-nummers uit de natuur en uit de fabriek
E-nummers zijn afkomstig van verschillende bronnen. De natuur bevat veel van zulke bronnen. Denk hierbij aan planten, bomen, dieren, micro-organismen of zelfs gesteenten en schelpen.
Een hulpstof zoals stevia, welke veel voorkomt in lightproducten, wordt gewonnen uit het blad van de steviaplant. En de kleurstof calciumcarbonaat, wat veel wordt gebruikt in ingeblikt fruit en maagtabletten, is afkomstig uit kalksteen of bepaalde schelpen. Ondanks het feit dat deze stoffen van een natuurlijke bron afkomstig zijn komen ze vaak met behulp van een complex en chemisch proces tot stand.
Daarnaast komen er ook synthetische E-nummers voor in onze voeding. Deze E-nummers zijn in een fabriek gemaakt en komen volledig tot stand door middel van chemische reacties. Het is een stuk minder tijdrovend en dus goedkoper om synthetische E-nummers te maken in plaats van ze uit de natuur te winnen. Het is zelfs zo dat bepaalde synthetische E-nummers prima uit de natuur gehaald kunnen worden, maar het kost gewoon meer geld en middelen om dat te doen.
Slechts een paar synthetische hulpmiddelen zijn onmogelijk te winnen uit de natuur en dus alleen in een fabriek te maken.
Zijn hulpstoffen schadelijk voor de gezondheid?
Een lastige vraag. E-nummers hebben over het algemeen een slecht imago. Alle E-nummers zijn goedgekeurd door de EFSA, de Europese autoriteit voor voedselveiligheid. Hier gaat een lang traject aan vooraf met veel onderzoeken en testen. Bovendien legt de EFSA wettelijk vast welke hulpstoffen als E-nummers gebruikt mogen worden. En welke hoeveelheid er maximaal aan producten mag worden toegevoegd. Het is belangrijk om hier rekening mee te houden. Als je bijvoorbeeld 3 glazen cola zero drinkt, dan krijg je 3 keer zoveel aspartaam binnen als bij 1 glas cola zero.
Omdat E-nummers toch een slecht imago blijven houden, vermelden voedselfabrikanten tegenwoordig vaker de naam van de hulpstof zelf in plaats van het E-nummer. Zo staat er op een potje jam nu vaker citroenzuur in plaats van E330.
Wist je dat smaakversterker Monosodiumglutamaat (oftewel E621) ook een neurotische bijwerking heeft?
Dit betekent dat E621 bepaalde neuronen in je hersenen kan beïnvloeden, waardoor je o.a. minder snel het gevoel hebt dat je vol zit. Vandaar dat het erg lastig is om een zak chips niet in een keer leeg te eten. E261 bevordert namelijk overeten.
Meer weten over specifieke E-nummers in jouw voeding? Het Voedingscentrum heeft alle informatie voor je op een rijtje.
Maar zoals met al onze voeding geldt: te veel is niet gezond. Te veel eten, te veel sporten, zelfs te veel water drinken kan schadelijk voor je zijn. Dit is ook zo met E-nummers. Als je te veel van bepaalde hulpstoffen binnenkrijgt kan het op de lange termijn eventuele negatieve gevolgen hebben voor je gezondheid. Het is dus niet verkeerd om zo nu en dan de etiketten van je voeding te lezen om te zien welke E-nummers er op het menu staan.
En om te genieten met mate natuurlijk 😉
Eet vers en gezond
E-nummers kunnen een essentiële functie hebben voor onze voeding. Ze kunnen ervoor zorgen dat we minder eten weggooien doordat het net wat langer houdbaar is. Het helpt om de kwaliteit en voedingswaarde van verpakte producten te waarborgen. Maar de keerzijde van de medaille is dat veel E-nummers geen natuurlijke oorsprong hebben. Bij overmatige consumptie kunnen hulpstoffen op de lange termijn een negatieve invloed hebben op onze gezondheid.
Wat is dan de gulden middenweg? Zo vers, gevarieerd en natuurlijk mogelijk eten.
Leg de focus zo min mogelijk op de E-nummers. Het is niet verkeerd om af en toe te kijken hoeveel van deze hulpstoffen je binnenkrijgt, maar ben er niet te veel mee bezig. Koop verse tomaten in plaats van tomaten uit blik. Verse spinazie in plaats van diepvries spinazie. Of maak je eigen simpele sladressing met olijfolie, peper en een beetje zout in plaats van sladressing uit een flesje.
En blijf van nature gezonde producten zonder toevoeging van E-nummers toevoegen aan je eetpatroon. Op deze manier krijg je in een mindere hoeveelheid E-nummers binnen.
Het is vrijwel onmogelijk om alle E-nummers compleet te vermijden. En eerlijk gezegd ook onnodig. Zolang je maar bewust bezig bent met een gezonde leefstijl en alles wat erbij komt kijken.
