Stress in de overgang
De overgang is een natuurlijke fase in het leven van elke vrouw, maar gaat vaak gepaard met diverse fysieke en emotionele uitdagingen. Een belangrijke factor die deze klachten kan verergeren, is stress. In deze blog duiken we dieper in op hoe stress en het stresshormoon cortisol invloed hebben op je hormoonhuishouding tijdens de overgang, en deel ik inzichten van experts zoals Charlotte Labee, Vivian Reijs, dr. Ginny Chamorro en dr. Nora Hendriks.
De Rol van cortisol bij stress
Stress verhoogt het hormoon cortisol, wat de balans tussen oestrogeen en progesteron verder verstoort. Rond je 45e ben je extra kwetsbaar voor stress, omdat je eierstokken minder oestrogeen produceren en je bijnieren deze taak deels overnemen. Cortisol wordt door de bijnieren aangemaakt wanneer je stress hebt. Bij langdurige stress richten de bijnieren zich vooral op de aanmaak van cortisol, wat kan leiden tot bijnieruitputting en de hormoonproductie verder uit balans brengt. Dit kan overgangsklachten zoals opvliegers, een verzwakt immuunsysteem, slaapproblemen en gewichtstoename verergeren.
Waarom vrouwen stressgevoeliger zijn
Ja, helaas zijn wij vrouw en zijn we stressgevoeliger dan mannen. We hebben een grotere afgifte, hormonen blijven langer aanwezig in ons lichaam en onze verwerking door de hersenen verloopt anders zodat we gevoeliger zijn voor fysieke symptomen van stress. We zijn dus niet alleen stressgevoeliger, maar ook duurt onze stressreactie langer, met alle gevolgen van dien.
Cortisol en de overgang
Tijdens de overgang nemen de niveaus van oestrogeen en progesteron af, wat leidt tot typische overgangsklachten zoals opvliegers, stemmingswisselingen en vermoeidheid. Charlotte Labee benadrukt dat een verhoogd cortisolniveau deze klachten kan verergeren, omdat cortisol de balans tussen oestrogeen en progesteron verder verstoort. Bovendien kan chronische stress de productie van progesteron verminderen, wat je ‘zen-hormoon’ wordt genoemd vanwege zijn kalmerende effect. Een tekort aan progesteron kan leiden tot verhoogde prikkelbaarheid en angstgevoelens.
Stress en gewichtstoename
Een ander vervelend effect van chronische stress is gewichtstoename. Vivian Reijs legt uit dat bij aanhoudende stress je lichaam in een ‘overlevingsmodus’ terechtkomt, waarbij het geneigd is om vetreserves op te slaan, vooral rond de buikstreek. Dit komt doordat cortisol de vetopslag bevordert en de stofwisseling vertraagt. Het resultaat is dat je, ondanks gezonde voeding en voldoende beweging, toch kunt aankomen.
Voeding en hormonen
Voeding speelt een belangrijke rol bij het ondersteunen van je hormonen tijdens de overgang. Bepaalde voedingsmiddelen kunnen helpen je hormoonbalans te ondersteunen, terwijl andere juist klachten kunnen verergeren.
Lijnzaad kan een van de meest ondersteunende superfoods zijn gedurende de perimenopauze. Het bevat lignanen, dit zijn fyto-oestrogenen (zwakkere plantaardige oestrogenen die zachte oestrogeenondersteuning bieden wanneer oestrogeen afneemt). Andere bronnen van fyto-oestrogenen zoals soja of sesamzaad kunnen ook een vergelijkbaar effect hebben.
Let op: er kan ook een keerzijde aan het innemen van lijnzaad zitten. Het kan namelijk ook dubbelwerkend zijn en oestrogeen blokkeren wanneer oestrogeendominantie aanwezig is in de eerdere stadia. Dus als het toevoegen van lijnzaad je menstruatie, stemmingswisselingen, gevoelige borsten of andere symptomen die je ervaart verergert, kan dit je oestrogeendominantie versterken, en wil je het dus liever niet gebruiken om je hormonen in balans te houden.
Het lijf beschermt je als het ware, en daarnaast wil het lichaam extra reserves opbouwen in stressvolle situaties. Dit betekent dat je sneller vet opslaat, waardoor je niet alleen gestrest bent, maar ook nog eens aankomt.
Tips om stress te verminderen tijdens de overgang
- Zorg voor voldoende ontspanning: Plan dagelijks een moment voor jezelf in, zoals een korte meditatie, ademhalingsoefeningen of een wandeling in de natuur.
- Eet gezond en gevarieerd: Kies voor voeding die je hormonen ondersteunt, zoals veel (blad) groenten, gezonde vetten en eiwitten. Daarnaast is het belangrijk om suikers en bewerkte voedingsmiddelen te vermijden, omdat deze je bloedsuikerspiegel en daarmee je energieniveau en stemming negatief kunnen beïnvloeden.
- Beweeg regelmatig: Yoga, wandelen maar vooral krachttraining kunnen helpen je stressniveau te verlagen en je hormonen in balans te houden. Krachttraining helpt niet alleen bij stressreductie, maar ook bij het op peil houden van spiermassa, wat belangrijk is in de overgang.
- Vermijd overmatige cafeïne en alcohol: Deze kunnen je stresshormonen verhogen en overgangsklachten verergeren.
- Slaap voldoende: Een goede nachtrust is essentieel voor hormonale balans en stressreductie.
- Ondersteun je bijnieren: Door voldoende rust te nemen en voedingsstoffen binnen te krijgen die je bijnieren ondersteunen, zoals vitamine C en B5.
Ontspanning is the key
Ontspanning is the key! Om de negatieve effecten van stress te verminderen, is het belangrijk om voldoende rust en ontspanning in te bouwen. Dit helpt je lichaam om weer in balans te komen en kan overgangsklachten verlichten. Heb jij je leefstijl aangepast, maar blijf je last houden van overgangsklachten? Kijk dan eens op de site van Dr. Nora Hendriks. Zij is gespecialiseerd in functionele geneeskunde en hormoontherapie en benadrukt het belang van het behandelen van de onderliggende oorzaken van hormonale disbalans. Ze wijst op de voordelen van bio-identieke hormoontherapie om overgangsklachten te verlichten en de algehele gezondheid te verbeteren.
Bronnen
Voor meer informatie en praktische tips kun je terecht op de websites van Charlotte Labee, Vivian Reijs, dr. GYNN en dr. Nora Hendriks.
